Poszukiwania cmentarne w genealogii, czyli gdzie znaleźć groby przodków
Zapewne każda osoba zajmująca się genealogią potwierdzi, że w wielu sytuacjach dużo łatwiej jest szukać informacji dotyczących przodków żyjących wiele pokoleń wstecz, niż tych krewnych, których linia życia przypadła na drugą połowę XX wieku. Powód jest oczywisty: brak swobodnego dostępu do metryk. Dlatego często w naszych drzewach genealogicznych zdarza nam się wpisywać daty śmierci pradziadków czy rodzeństwa dziadków “na oko”, zazwyczaj na podstawie przypuszczeń i ustaleń wynikających z rozmów z żyjącymi członkami rodziny.
Nieocenioną pomocą w takich przypadkach są informacje zapisane na grobach. Czasem możemy wyczytać z nich nie tylko datę urodzenia i śmierci czy liczbę przeżytych lat, ale również nazwisko panieńskie, zawód czy też okoliczności śmierci (“zmarł tragicznie”). Proces informatyzacji dotarł również na cmentarze, toteż w wielu przypadkach można odnaleźć potrzebne nam informacje w Internecie. Jest to szczególnie cenne udogodnienie zwłaszcza w sytuacji, gdy nie znamy miejsca pochówku poszukiwanej osoby lub zwyczajnie nie potrafimy odszukać grobu na cmentarzu.
Przeanalizujmy zatem główne źródła informacji cmentarnej:
Ogólnopolskie bazy pochowanych
Największą bazą osób pochowanych o zasięgu ogólnokrajowym jest Grobonet (link: https://grobonet.com/). Baza ta zawiera już prawie 4,5 miliona rekordów zmarłych osób pochowanych na ponad 1300 cmentarzach. Grobonet współpracuje głównie z cmentarzami komunalnymi, a jego zasoby ciągle rosną.
Uwaga! Jeśli odnajdziesz grób szukanego przodka, koniecznie wejdź w sekcję “Inne osoby pochowane w grobie”. Czasem znajdziecie tam nie tylko informacje kto został pochowany w tym grobie, ale również dane które nie są zapisane na grobie bp. datę urodzenia pochowanego. Grobonet współpracuje z zarządcami cmentarzy i z tego powodu jest w stanie podać więcej informacji, niż zapisano na mogile.
Drugą dużą bazą cmentarną są mogiły.pl (link: http://mogily.pl/). Na ten moment bazę tworzą groby z 390 cmentarzy oraz 944 tysięcy pochowanych.
Kolejną, trochę mniejszą, bazą o charakterze ogólnopolskim jest Cmentarnik (link: http://cmentarnik.net/). W tym systemie zaindeksowano już ponad 100 cmentarzy, z czego dużą część stanowią mniejsze cmentarze parafialne.
Miejskie bazy pochowanych
Zarządzający cmentarzami komunalnymi chcący zdigitalizować swoje nekropolie zazwyczaj muszą wybrać między współpracą z firmami takimi jak wspomniane Grobonet czy Mogiły.pl, albo stworzyć taki system na własną rękę. Największe miasta w Polsce już stworzyły własne bazy. Również wiele mniejszych decyduje się takie rozwiązanie. Dlatego szukając informacji o pochówku swoich przodków koniecznie sprawdźcie czy miasto, w którym mieszkał posiada własną bazę osób pochowanych. Poniżej zamieszczamy linki baz największych polskich miast.
Warszawa: http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/szukaj.php
http://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=cmentarze
Gdańsk: https://cmentarze-gdanskie.pl/chapter_77037.asp
Poznań: https://www.poznan.pl/mim/necropolis/
Łódź: http://cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl/szukaj
Wrocław: https://groby.cui.wroclaw.pl/
Kraków: https://www.zck-krakow.pl/locator
Parafialne bazy pochowanych
Zdarza się również, że same parafie decydują się na inwentaryzację cmentarzy znajdujących się pod ich opieką, a efekty w postaci wyszukiwarki pochowanych tam osób zamieszczają na swoich stronach internetowych. Dlatego koniecznie zaglądajcie na strony internetowe parafii, które zamieszkiwali Wasi przodkowie! Takich oddolnych inicjatyw samych parafii jest w sieci naprawdę bardzo dużo, więc poniżej zamieszczamy tylko kilka przykładów:
Parafia w Śremie: https://sremfara.pl/wyszukiwarka.html
Parafia w Żychlinie: https://www.zychlinparafia.pl/448/wyszukiwarka-geocmentarz/
Parafia w Rokitnicy: https://www.parafia-rokitnica.pl/cmentarz
Parafia w Mogilnie: https://faramogilno.pl/wyszukaj.php
Zagraniczne bazy cmentarzy
Ciekawą alternatywą dla polskich baz cmentarnych są dwie zagraniczne strony internetowe. Zasoby tych stron tworzą zarejestrowani użytkownicy, którzy mają możliwość zamieszczania zdjęć grobów z całego świata, w tym również z polskich cmentarzy. Obie strony stanowią nieocenioną pomoc w poszukiwaniu grobów przodków zmarłych za granicą, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych.
Sprawdź między innymi - https://www.findagrave.com/
Co robić, gdy nie możemy znaleźć informacji w Internecie?
Niestety spotkacie się z przypadkami, w których dane z cmentarza nie zostały jeszcze zdigitalizowane. W takim przypadku pozostaje Wam kontakt z zarządcą cmentarza. W przypadku cmentarzy komunalnych zarządcą zazwyczaj jest gmina bądź miasto albo zakład usług komunalnych działający w ich imieniu. Natomiast cmentarzami parafialnymi zarządzają proboszczowie parafii, do której przynależy dany cmentarz.
Takie informacje zawsze warto jest jednak uprzednio sprawdzić. Może się bowiem okazać, że urząd miasta zarządza wszystkimi cmentarzami w mieście, również tymi parafialnymi. Niezależnie od ich typu, każdy cmentarz posiada oddzielne księgi stanowiące istotną podstawę do kolejnych poszukiwań.
Jakie informacje zawierają księgi cmentarne?
Zarządcy cmentarzy są obowiązani do prowadzenia ksiąg cmentarnych, na które składają się następujące dokumentacje:
księgi osób pochowanych na cmentarzu, prowadzone według numeracji narastającej lub w układzie rocznikowym,
księgi grobów,
alfabetyczne spisy osób pochowanych na cmentarzu.
Księga osób pochowanych na cmentarzu zawiera następujące dane dotyczące osób pochowanych na cmentarzu:
nazwisko i imię (imiona),
nazwisko rodowe,
stan cywilny,
datę i miejsce urodzenia,
datę i miejsce zgonu,
informację, czy zgon nastąpił w wyniku choroby zakaźnej,
imiona i nazwiska rodziców,
datę pochowania,
miejsce pochowania,
w przypadku ekshumacji i przeniesienia do innego grobu na tym samym cmentarzu – datę i miejsce ponownego pochowania, a w przypadku ekshumacji poprzedzającej pochowanie na innym cmentarzu – datę ekshumacji oraz nazwę i adres cmentarza, na którym ma nastąpić ponowne pochowanie,
numer ewidencyjny,
rodzaj grobu,
oznaczenie aktu stanu cywilnego i datę rejestracji zgonu w rejestrze stanu cywilnego oraz nazwę urzędu, który zgon zarejestrował lub numer, datę i wystawcę innego dokumentu, z którego pochodzą dane dotyczące osoby pochowanej,
informację o zgłoszeniu zgonu i datę zgłoszenia, jeżeli w związku z niedostępnością rejestru stanu cywilnego zgon nie został zarejestrowany w dniu jego zgłoszenia.
Księga grobów zawiera:
numer ewidencyjny,
nazwisko i imię (imiona) osoby lub osób pochowanych w grobie,
datę pochowania,
rodzaj grobu,
miejsce pochowania,
adnotację o wpisie nagrobka do rejestru zabytków,
adnotacje o wniesionych zastrzeżeniach i opłatach.
Natomiast spis osób pochowanych powinien zawierać:
nazwisko i imię (imiona) osoby pochowanej na cmentarzu,
miejsce pochowania,
numer ewidencyjny.
Jak widać, w księgach cmentarnych znajduje się wiele istotnych informacji, nie tylko ułatwiających fizyczne odnalezienie grobu, ale również inne dane genealogiczne, które nie są zapisywane na grobach. Trudno będzie uzyskać wgląd do tych ksiąg, natomiast po wykazaniu interesu prawnego możecie prosić o podanie informacji w nich zawartych w formie odpisu.
Ciągle ogromna ilość danych z polskich cmentarzy nie została udostępniona w Internecie, dlatego warto także odwiedzać cmentarze osobiście - nie tylko dla poznania szczegółowych danych osobowych, ale także dla zwiedzenia miejscowości i okolic, w których żyli nasi przodkowie.
Zbliżający się dzień 1 listopada może być również okazją do tego, aby poznać losy nie tylko zmarłych przodków, ale także żyjących krewnych. Dlatego, jeśli tylko jesteście zainteresowani, zachęcamy do pozostawienia po sobie śladu w postaci kartki/listu ze swoim numerem i informacją o chęci poznania innych członków rodziny. Być może Wasi bliżsi lub dalsi krewni, odwiedzający te same groby, zechcą dołączyć się do budowania waszych rodzinnych monografii.